Phát triển nhà ở cho thuê là vấn đề không mới, đã từng được đề cập rất nhiều lần tại các cuộc họp các cấp liên quan đến phát triển nhà ở xã hội. Nhiều giải pháp cũng đã được đưa ra nhằm phát triển loại hình nhà ở này, tuy nhiên đến nay cũng mới chỉ có vài ba doanh nghiệp quan tâm đến nhà cho thuê trong dự án của mình, một con số khiêm tốn như “muối bỏ bể” khi mà nhu cầu người cần thuê nhà rất lớn.
Vậy tại sao phân khúc nhà ở cho thuê chưa được quan tâm và phát triển đúng mức? Lý do là vẫn còn một số rào cản khi đầu tư vào căn hộ dạng này như số vốn bỏ ra ban đầu lớn, thời gian thu hồi vốn lại chậm, khó quản lý người thuê… vì vậy có rất ít chủ đầu tư mặn mà.
Hình thành thị trường cho thuê nhà là biện pháp quan trọng để bình ổn giá đất
Theo một số doanh nghiệp BĐS, hầu hết các doanh nghiệp triển khai loại hình nhà ở cho thuê chỉ vì trách nhiệm với cộng đồng, xã hội. Trên thực tế, đây là hình thức “bỏ tiền chẵn, thu tiền lẻ”. Theo tính toán, doanh nghiệp dành 20% diện tích để cho thuê tức 20% tổng mức đầu tư, trong khi lợi nhuận được khống chế không vượt quá 10%. Đấy là chưa kể sau vận hành rất nhiều năm mới thu hồi được vốn và có một phần lãi. Sau thời hạn 5 năm, khi được bán căn hộ cho thuê thì mới có hiệu quả. Chính vì vậy, nếu chỉ làm nhà ở xã hội cho thuê chắc không doanh nghiệp nào muốn làm.
Nhấn mạnh thực tế nguồn cung nhà ở cho thuê chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân, GS Đặng Hùng Võ cho rằng, từ kinh nghiệm nhiều nước cho thấy, nhà ở cho thuê là một bộ phận không thể thiếu trong phát triển kinh tế – xã hội. Điển hình, tại Nhật Bản có “Chính sách thuê nhà ưu đãi” song song với việc mua nhà, chủ yếu giải quyết tình trạng khó khăn nhà ở cho công chức và các cặp vợ chồng mới cưới. Theo đó, người thuê nhà chỉ trả tiền thuê chiếm khoảng 1/8 lương tháng, còn lại do Công ty và doanh nghiệp chi trả. Hay Chính phủ Đức tiến hành cùng lúc hai chế độ hỗ trợ về xây dựng nhà ở và hỗ trợ nhà ở cho thuê, nhằm tăng thêm lượng cung nhà ở và tăng cả nhu cầu nhà ở của người dân, sau đó thông qua cơ chế thị trường phân bố nhà ở tới người dân.
Còn tại Singapore, Chính phủ sẽ có những ưu đãi khác nhau tùy vào hoàn cảnh của từng hộ gia đình, căn hộ càng nhỏ thì ưu đãi được hưởng càng nhiều. Người mua nhà thường chỉ phải thanh toán 20% giá trị của căn hộ, phần còn lại có thể dùng vốn tích lũy chung để thanh toán hết trong vòng 5, 10 hoặc 25 năm.
Trong khi tại Việt Nam, nhu cầu thuê nhà rất lớn nhưng thị trường hiện chưa được khai thác hoặc có chăng chỉ là kinh doanh nhỏ lẻ, ngắn hạn của các hộ gia đình, cá nhân và một số doanh nghiệp. Đặc biệt là hiện nay chưa có thêm gói hỗ trợ tín dụng ưu đãi nào sau khi gói vay 30.000 tỷ đồng kết thúc. Đây cũng là vấn đề doanh nghiệp cân nhắc có nên đầu tư vào loại hình nhà ở này hay không.
Nhất trí với quan điểm trên, một số chuyên gia kinh tế cho rằng, trong thị trường BĐS, nhà ở cho thuê là phân khúc giá trị thấp nhưng đang đáp ứng nhu cầu cho số đông, những người có số tiền tích lũy chưa nhiều, họ chọn thuê nhà, sau đó sẽ mua nhà. Dưới góc độ thị trường, khi nhà ở cho thuê giá rẻ phát triển sẽ cạnh tranh trực tiếp với các khu nhà trọ hiện nay và có thể là sản phẩm thay thế cho một số nhà thương mại giá rẻ.
Mỗi năm, các TP lớn như Hà Nội, Tp.HCM… đều đón hàng vạn người dân nhập cư đến làm việc, học tập mà phần lớn trong số đó là người lao động có thu nhập trung bình hoặc thấp, chưa đủ điều kiện mua nhà và phải tìm thuê nhà trọ. Rất nhiều người dân có nhu cầu đều phải thuê nhà tại các khu trọ tự phát vì chưa có quỹ nhà ở cho thuê theo các dự án lớn, tập trung.
Bởi vậy, nếu tạo được nguồn cung dồi dào về nhà ở xã hội cho thuê thì sẽ góp phần đáp ứng nhu cầu cơ bản về chỗ ở cho người dân. Hình thành thị trường cho thuê là biện pháp cực kỳ quan trọng để bình ổn phân khúc nhà ở giá rẻ. Bên cạnh đó, cần có chính sách phù hợp và tín dụng dài hạn khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư, để mọi người dân có chỗ ở chứ không phải sở hữu chỗ ở.
